Streptococcus (Streptokoklar)
Streptococcuslar hareketsiz, sporsuz, gram pozitif [ gram (+) ] bakterilerdir. Tek tek kok veya diplokokların yan yana gelmesi ile oluşur. Boyanarak mikroskopta incelendiğinde; tek bir hat boyunda bölündüklerinden ve bölünen koklar birbirinden ayrılmadığından, kısa ya da uzun zincirler halinde tespih tanesi gibi dizilmiş şekilde görünür. Streptokok zincirleri, genellikle 2-12 veya daha fazla kokdan oluşur. Bu koklar, yuvarlak, sferik (küresel), bazen de ovaldir.
Üreme Özellikleri
Streptococcusların birçok türü fakültatif anaerobken bir kısmı zorunlu aerobdur. Optimal üreme ısıları 37oC, optimal pH'ları 7.2-7.4‟tür. Streptokoklar kuruluğa dayanıklı, ısıya dirençsiz, Enterokoklar ise biraz daha dirençlidir. Kan ve serum ile zenginleştirilmiş besiyerlerinde daha iyi izole edilebilir ve ürerler. Bu tip besiyerinde üreyen streptokoklar, 12mm çapında “S” tipi koloni yapar. Geniş kapsüllü Streptokok kolonileri sümüksel özelliktedir. Fazla miktardaki hyalurinik asit jeli, koloniye parlak su damlası gibi görünüm verir. Kanlı agarda üremeleri sonucu cinslerine göre alfa, beta ve gama tipi hemoliz meydana getirirler.
A grubu patojen Steptokoklar, organizma üzerinde yirmiden fazla madde salgılar. Isıya dayanıklı olma özelliği ile ekzotoksinlerden ayrılır. Kendilerine karşı organizmada meydana gelen antikorlarla nötralize olur. Sığır safrasının veya % 10 oranındaki safra tuzlarının etkisine dayanıklı olma özellikleri, pnömokoklardan ayırt edilmelerinde önemlidir.
Streptococcusların Sınıflandırılması
Streptococcusların çeşitli özellikleri dikkate alınarak farklı bilim adamları tarafından aşağıdaki sınıflandırmalar yapılmıştır.
➧Brown, Streptokokları hemolotik özelliklerine göre üç gruba ayırmıştır.
- Beta Hemolitik Streptokoklar (Patojen Streptokoklar): Bakteri kolonisi etrafında şeffaf, renksiz, hemoliz halkası oluşturan, eritrositleri tam olarak parçalayan türdür.
- Alfa Hemolitik Streptokoklar (Saprofit Streptokoklar): Bakteri koloni etrafında yeşil bir hemoliz halkası oluşturan, eritrositleri methemoglobin safhasına kadar parçalayan türdür.
- Gama Hemolitik Streptokoklar (Saprofit Streptokoklar): Hemoliz oluşturmayan, eritrositleri parçalamayan non-hemolitik Streptokoklardır.
➧Lancefield, Streptokokları hücre duvarında bulunan C maddesi adı verilen karbonhidrat yapısının antijenik özelliğine göre A'dan H'ye ve K'dan V'ye kadar çeşitli serolojik gruplara ayırır. Klinikte en çok soruna neden olan A grubu beta hemolitik Streptokoklardır.
➧Sherman, Streptokokların birçok özelliğini bir arada değerlendirerek dört gruba ayırmıştır.
- Piyojen Streptokoklar: Genellikle patojen streptokoklar bu grupta yer alır. Örnek: Streptococcus pyogenes.
- Viridans (Oral) Streptokoklar: Genellikle ağız, boğaz ve burun florasında bulunan streptokoklar bu grupta yer alır. Örnek: Streptecoccus viridans.
- Laktik Streptokoklar: Non patojen, genellikle hemoliz yapmayan streptokoklardır. Sütteki laktozdan laktik asit yaparak sütü pıhtılaştırırlar. Örnek: Streptecoccus lactis.
- Enterokoklar: Bağırsağın normal florasında bulunan hemoliz yapanı ya da yapmayanı da olan Streptokok türüdür. Örnek: Enterococcus.
Antijenik Özellikleri
Doğada oldukça yaygın olan Streptokoklar, insan ve hayvan florasından başka saprofit olarak süt ve süt ürünleri gibi besinlerde bulunur. Patojen olanları, insan ve hayvanlarda çeşitli enfeksiyonlara neden olur. Patojen olanlar içinde. en iyi antijenik özellik gösteren beta hemolitik streptokoklardır. Streptokokların hücre duvarında bulunan C maddesi karbonhidrat yapısının gösterdiği antijenik farklılıklara bakılarak hemolitik streptokoklar A, B, C, D, E, …V'ye kadar çeşitli serolojik gruplara ayrılır. Bunlardan başka Streptococcus pyogenes‟de bulunan M, T ve R adlı yüzey antijenleri ile de streptokoklar, alt gruplara ayrılır.
Laboratuvar Teşhisi
➤İnceleme örnekleri: Boğaz ve burun sürüntüsü, balgam, idrar, kan, BOS, deri lezyonları, yara örneği, diğer vücut sıvıları.
➤Teşhis yöntemleri
- Mikrobiyolojik örneğin direkt mikroskobik incelemesi; idrar, BOS gibi sıvı örnekler santrifüj edildikten sonra tüp dibindeki çöküntüden 1 damla, diğer inceleme örneklerinden ise çok az miktar alınarak temiz bir lam üzerine konur ve ince bir şekilde yayılarak havada kurutulur. Hazırlanan preparat, gram boyası ile boyanarak mikroskopta incelenir.
- Kültür; uygun yerden alınan mikrobiyolojik örnek, kanlı agara ekilir. Üreyen bakterinin koloni ve hemolitik özelliği incelenir. Anjin vakalarında, Streptokok anjininin klinik olarak difteri anjinine benzerliği nedeniyle etkenin, Corynebacterium diphteriae olabileceği düşünülerek löffler besiyerine de bir ekim yapılması uygun olur.
- Biyokimyasal testler; kültür sonrası A grubu Streptokokları diğer Streptekoklardan ayırt etmek için Bacitracin testi (için tıklayın) yapılır.
- Serolojik testler
INSTAGRAM
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder