Kan Lipitleri (Kan Yağları)
Kolesterol Trigliserid
Suda çözünmeyip, eter, kloroform ve benzen gibi polar olmayan çözücülerde çözünen
maddelerdir. Lipidler tüm canlılarda bulunur, çünkü hayatın devamlılığı için gereklidir.
Lipidler katı yağları, mumları ve onlarla ilişkili bileşikleri kapsarlar. Vücutta genellikle ya
membran lipidleri ve yağ hücrelerinde trigliserit olarak bulunurlar, ya da lipoprotein
partikülleri olarak proteinler ile birlikte plazmada taşınırlar.
Diyetle alınan yağın %98‟i trigliserid, geriye kalanı ise fosfolipid, kolesterol,
kolesterol esteri, serbest yağ asidleri, yağda eriyen vitaminler, steroidler ve terpenlerdir.
Kolesterol
Hayvansal kökenli bir steroiddir. Bu nedenle lipidler gibi eter ve kloroformda erir.
Kolesterol endojen ve eksojen kaynaklı olabilir, çekirdekli hücrelerce sentezlenebilir.
Sentezde en aktif olan organlar karaciğer, adrenal korteks, yumurtalıklar, testisler ve
bağırsak epitelyum hücreleridir.
Kolesterol, insan diyetinde düşük miktardadır ( 1 g/ gün). Bazı lipoproteinlere
katılarak plazmada perifer dokulara taşınır ve oralarda hücre membranlarının en büyük
bileşeni olabilir. Diyetteki kolesterol %0.05 oranında bulunduğunda karaciğer, ince bağırsak
ve adrenal bezler kolesterolün % 80‟ini sentez ederler, buna karşılık diyet % 2 kolesterol
içerdiğinde endojen kolesterol üretimi, %10- 30‟a düşer. Bu durumda karaciğer sentezi
inhibe edilir. Bağırsakta kolesterol sentezi kolesterolden ziyade safra asitleri tarafından
inhibe edilir. Kolesterolün yaklaşık yarısı safra tuzlarına çevrildikten sonra feçes ile atılır.
➤Kolesterolün Serumda Arttığı Durumlar
o Esansiyel hiperkolesterolemi
o Şeker hastalığı
o Hipotiroidizm
o Tıkanma sarılığı
o Gebelik
➤Kolesterolün Serumda Azaldığı Durumlar
o Hepatik dejenerasyon
o Hipertiroidizm
o Yetersiz beslenme
Trigliseridler (TG)
Gliserolün üç tane hidroksil grubu ile yağ asitlerinin oluşturdukları esterlerdir. Bu
yapıdan dolayı yağlara; trigliseritler ya da triaçil gliserol denir.
Trigliseridler, yağ asitlerinin başlıca depo şeklidir. Eğer gliserolün her üç –OH
grubuna aynı yağ asidi bağlanmış ise basit trigiserid; yağ asitlerinden biri farklı ise bileşik
(karma) trigliserid adı verilir.
Trigliseridler yağ dokusunda büyük lipid damlacıkları halinde
saklanırlar. Trigliseridler yağ hücresi içinde veya lipoprotein partikülü üzerinde hidroliz
edildiği zaman, enerji kaynağı olarak kullanılmak üzere serbest yağ asidleri açığa çıkar.
Trigliseridler, önemli biyolojik fonksiyonlara sahiptirler.
Plazma trigliseridleri yaş, cinsiyet ve bilhassa diyet ile ilgili olarak değişiklik gösterir.
Karaciğer, yağ asitleri ve gliserolden endojen trigliserid sentezinde önemlidir. Sentezlenen
trigliseridler VLDL ile plazmada yağ depolarına doğru taşınır.
Yağ Asitleri
Daha çok düz zincirli monokarboksilik asitlerdir. Bunlar başlıca diyet
trigliseridlerinden kaynaklanır. Yağ asitleri glikoza alternatif ya da onun yerine geçebilecek
bir enerji kaynağı olarak rol oynar.
Fosfolipidler
Trigliseridlere benzer yapıdadırlar ancak, onlardan daha çok komplekstir. Üç yağ
asidinden bir polar baş grup tarafından doldurulur. Polar ve apolar gruplara sahip olması
fosfolipidlere deterjan özelliği kazandırır. Fospolipidler başlıca karaciğerde ve ince
bağırsakta sentezlenir. Bunlar hücrelerin en önemli üyelerinden biridir. Hücre membranında
her zaman bulunur.
INSTAGRAM
FACEBOOK
TWITTER
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder