ARB Boyama
Bazı bakteri türleri hücre duvarlarındaki farklı özelliklerinden dolayı asitlere karşı
daha dirençlidirler. Aside dirençli bakterilerin hücre yapısında diğer bakterilere göre daha
fazla lipit bulunur. Ayrıca hücrenin etrafında balmumumsu bir tabaka vardır. Tüberküloz,
lepra basili, nokardialar ve diğer mikobakteriler bu gruba girer.
Aside dirençli bakteriler diğer boyama yöntemleri ile kolay boyanamazlar.
Boyanmaları için fenollü ve yoğun boya eriyiklerinin uzun süre ya da sıcaklık etkisi ile
uygulanması gerekir. ARB boyama tüberküloz (verem) hastalığının tanısında en hızlı, ucuz
ve pratik bir yöntemdir.
Preparat hazırlama aşaması, personel ve çevreyi korumak için güvenlik kabini içinde
yapılmalıdır. Hazırlanan preparat korunaklı bir yerde kurutulmalı, tespit işleminden sonra da
basilin canlı kalabileceği unutulmamalıdır.
ARB boyamada yaygın olarak kullanılan üç farklı yöntem vardır: İkisi karbol fuksin
esaslı olan “Ziehl-Neelsen” ve “Kinyoun” boyama, üçüncüsü ise “florokrom” boyamadır.
Florokrom boyama daha duyarlı ve daha az zaman alıcı bir yöntem olmakla birlikte, daha
pahalı laboratuvar donanımı (floresan mikroskop ve boyalar) ve tecrübeli personel
gerektirmesi nedeniyle sınırlı olanaklara sahip laboratuvarlar için pek uygun değildir. Ayrıca
Florokrom boyama yöntemi ile pozitifliği saptanan örneklerde de EZN boyama yöntemi ile
teyit edilmesi önerilmektedir.
Ehrlich Ziehl-Neelsen (EZN) ve Kinyoun yöntemlerinde birinci boya olarak karbol
fuksin, zıt boya olarak metilen mavisi kullanılır. Bu nedenle aside dirençli hücreler mavi
zeminde pembe-kırmızı renkte görünürler.
EZN boyama metodu, ARB boyama yöntemlerinden en sık kullanılanıdır. EZN
boyama yönteminde aşağıdaki işlemler sırasıyla uygulanır:
- Bakteri kültürü ile preparat hazırlanır (yayma, kurutma ve tespit).
- Preparatlar boya sehpası üzerine dizilir. Preparatlar arasında belirli bir aralık bırakılmalıdır. Preparatların birbiriyle temas etmesi çapraz kontaminasyona yol açabilir.
- Preparatın üzerine bütün lamı kaplayacak şekilde karbol fuksin boya solüsyonu damlatılır.
- Preparat alttan 5 dakika boyunca ısıtılır (Isıtma işlemi, bunzen beki veya pamuklu tel ile yapılabilir. Bunun için yaklaşık 30 cm uzunluğundaki bir telin ucuna pamuk sarılır ve bastırılarak sıkılaştırılır. Pamuk alkole batırıldıktan sonra yakılır, lamların altlarında gezdirilerek ısıtma işlemi gerçekleştirilir. Isıtma öyle olmalıdır ki boyadan buhar çıkmalı ama kesinlikle kaynamamalıdır. Lamın üstünde buharlaşmadan dolayı boyasız yer görülürse hemen boya ilave edilmelidir.)
- Preparatların soğuması beklenir. Soğuyunca üzerindeki boya akıtılır. Preparatlar sudan geçirilerek geride kalan boya artıkları uzaklaştırılır.
- Preparat asit-alkol karışımı ile dekolorize edilir (Preparatların üzeri asit-alkol ile kaplanır, bir süre bekletildikten sonra asit-alkol akıtılır, preparat sudan geçirilir. Bu işlem boya akmayıncaya kadar ‘en fazla 3 dakika’ sürdürülür. Preparatlar üzerinde kalan fazla su akıtılarak maksimum düzeyde uzaklaştırılır.)
- Tekrar boyama sehpasına koyulan lamların üzeri metilen mavisi ile kaplanır. 1 dakika beklenir.
- Boya dökülür ve distile su ile yıkanır.
- Havada (Kurutma sehpasına dizilerek) kurutulur ve mikroskopta incelenir. Aside dirençli bakteriler pembe-kırmızı renkte, diğer mikroorganizmalar ise mavi renkte görülürler. Preparatlar tamamen kurumadan incelemeye alınmamalıdır. Boyanmış preparatlar, aside dirençli basillerin renginin solmaması için güneş ışığından korunmalıdır.
INSTAGRAM
FACEBOOK
TWITTER
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder